Zwiedzanie Zespołu Stacji Filtrów Williama Lindleya

Budowę zlecił Sokrates Starynkiewicz (1820-1902), generał rosyjski, prezydent Warszawy (1875-1892) już w pierwszym roku swoich rządów. W 1881 r. Starynkiewicz zatwierdził projekt w Petersburgu i od tego roku do 1886 budowano pierwszą sieć wodociągów i kanalizacji w Warszawie. Projekt Williama Lindleya zakładał budowę Stacji Pomp Rzecznych na lewym brzegu Wisły oraz Stacji Filtrów z urządzeniami uzdatniającymi wodę do picia. Projekt realizował i rozbudowywał jego syn, William Heerlein Lindley. Podczas budowy wykorzystano najnowocześniejsze ówczesne rozwiązania techniczne. Duży nacisk położono na dopracowanie szczegółów. Przy budowie wszystkich, nawet najmniejszych, obiektów użyto materiałów najwyższej jakości, które poddawano kilkustopniowej kontroli. Podstawowym materiałem budowlanym była specjalnie wypalana, odporna na wilgoć cegła licówka i cegła glazurowana białą polewą. Na wielką skalę stosowano bloki granitowe i z piaskowca. Pierwsza oczyszczona woda popłynęła do mieszkańców Warszawy 3 lipca 1886 r. z filtrów posiadających jedną grupę filtrów powolnych, jeden zbiornik wody czystej, jedną halę pomp i wieżę ciśnień (https://pl.wikipedia.org/wiki/Filtry_Lindleya).

Sokrates Starynkiewicz przyjechał do Warszawy w grudniu 1875 roku. Mieszkańcy polskiej stolicy nie wiązali jednak wielkich nadziei z carskim generałem na fotelu prezydenta miasta. Tym bardziej, że jego poprzednik - generał Kalikst Witkowski zasłynął głównie bezwzględnym ściąganiem kontrybucji, stanowiących karę za powstanie styczniowe. W zaborze rosyjskim wciąż panowała trauma po wydarzeniach z 1863 r. Trwała intensywna rusyfikacja urzędów, sądownictwa i oświaty. Większość reprezentantów znienawidzonych carskich władz traktowała Polaków z pogardą i bezwzględnością. Przewidywano, że podobnie będzie funkcjonował także Starynkiewicz, który w czasie wiernej służby dla Mikołaja I, a późnej Aleksandra II "dochrapał" się stopnia generała. Jednak już kilka lat później Rosjanin stał się jednym z najbardziej szanowanych obywateli stołecznego miasta. "Zastał Warszawę osiemnastowieczną, a zostawił dwudziestowieczną" - tak jeden z historyków podsumował działalność Sokratesa Starynkiewicza, przez 17 lat sprawującego funkcję prezydenta miasta.

W 2012 roku Zespołowi Stacji Filtrów Williama Lindleya został przyznany status pomnika historii. Jest to unikalny zabytek XIX-wiecznej architektury zabytkowej.

Tu pod ziemią powstały wielkie zbiorniki wody wstępnie oczyszczonej (tzw. surowej) i siedem grup filtrów powolnych. Woda przepływa w nich przez warstwy piasku i węgla aktywowanego. Podziemia przypominają wnętrze wielonawowej gotyckiej budowli -  mających żaglowe sklepienia wsparte na granitowych filarach.  Wzniesiono też zbiorniki wody czystej, pompownie, budynki administracji i gospodarcze oraz charakterystyczną wieżę ciśnień, wykorzystywaną do zasilania tzw. górnego miasta - części Warszawy położonej ponad skarpą. Filtry Lindleya oraz system wodociągów i kanalizacji, rozbudowany o dodatkowe osadniki, zespół filtrów pospiesznych i nowe ujęcia, służą Warszawie do dziś. (na podstawie: http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/13294,warszawa-filtry-lindleya.html)